Marek Piotrowski
prawnik, doradca podatkowy
Praktyka życia gospodarczego ukazuje, że zawarcie wielu umów związane jest
z dokonaniem wstępnej wpłaty określonej kwoty, której celem jest podniesienie
stopnia wzajemnego uwiarygodnienia kontrahentów.
Popularność w tym zakresie
zyskały zarówno zaliczka, jak
i zadatek, czyli ustalona
przepisami ustawy Kodeksu
Cywilnego instytucja gwarancyjna,
której istotą jest zaliczenie otrzymanej
kwoty na poczet ustalonej ceny w przypadku
prawidłowego wykonania kontraktu.
Podatkowe aspekty
zawieranych umów
Wyniki badań przeprowadzanych przez
kontrole skarbowe wykazały, że wielu
przedsiębiorców zapomina o nałożonych
na nich przez przepisy podatkowe
obowiązkach wynikających z faktu
otrzymania kwot pieniężnych na poczet
wykonania przyszłych dostaw towarów lub
usług. Na pierwszy plan wysuwają się tutaj
regulacje ustawy o podatku VAT. Warto
pamiętać, że kwota otrzymanych zaliczek,
zadatków, rat lub przedpłat uznawana jest
na gruncie VAT za obrót, a zatem za
podstawę opodatkowania tym podatkiem.
W konsekwencji otrzymanie takich
należności skutkuje koniecznością ich
opodatkowania, a to z kolei wyznacza
szereg kolejnych obowiązków podatnika.
Pierwszym z nich jest obowiązek wystawienia
faktury dokumentującej otrzymanie zaliczki
(zadatku, raty lub przedpłaty), który to
dokument sporządzić należy nie później
niż siódmego dnia, licząc od dnia ich
otrzymania. Trzeba dodać, iż kwota
otrzymana przed wydaniem towaru albo
wykonaniem usługi winna być opodatkowana
podatkiem VAT przy zastosowaniu
stawki właściwej dla czynności na poczet,
której kwota ta została zapłacona. Nadto
podatek ten winien zostać rozliczony
w deklaracji podatkowej składanej za okres,
w którym powstał obowiązek podatkowy
wynikający z otrzymanej zaliczki, zadatku,
raty bądź przedpłaty, ten zaś powstaje
z chwilą ich otrzymania.
Wypłata zadatku
względem VAT
Mniej skomplikowane następstwa otrzymania
zaliczki, zadatku, raty bądź przedpłaty
przewidują regulacje ustaw o podatkach
dochodowych. Otóż, zarówno przepisy
ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych, jak i o podatku dochodowym
od osób prawnych nie uznają za przychody
pobranych lub zarachowanych należności
na poczet dostaw towarów i usług, które
zostaną wykonane w następnych okresach
rozliczeniowych. Tym samym otrzymanie
zaliczki bądź zadatku na poczet przyszłych,
dostaw towarów i usług nie jest uznawane
za przychód w świetle regulacji tych aktów
normatywnych. Otrzymane zaliczki na
poczet wykonanych w kolejnych okresach
rozliczeniowych dostaw towarów lub usług
będą wchodziły w skład przychodu, ale
dopiero w okresie rozliczeniowym, w którym
towary lub usługi zostaną dostarczone.
Z drugiej strony pamiętać również warto, iż
zapłata zaliczki, zadatku lub innej części
należności na poczet dostawy towarów lub
usług, które będą wykonane w kolejnych
okresach rozliczeniowych, nie stanowi
w myśl przepisów ustaw o PIT i CIT podatkowego
kosztu uzyskania przychodów.
Podobnie jak w przypadku przychodu będą
one jednak mogły wejść w skład podatkowych
kosztów uzyskania przychodów z chwilą
nabycia i rozliczenia towaru bądź usługi, na
poczet których zaliczka została uiszczona.
