Maria Magdalena Ulaczyk
Dyrektor Okręgowego Urzędu
Probierczego w Warszawie
Podczas Targów ZSC 2007 pracownicy urzędów probierczych
przeprowadzą czynności kontrolne
Ich celem będzie sprawdzenie, czy wystawione na sprzedaż wyroby są ocechowane. Obowiązujące prawo probiercze nie zwalnia osób uczestniczących w imprezach wystawienniczych ani targowych z obowiązku zbadania i oznaczenia cechami probierczymi sprzedawanej biżuterii. Z dotychczasowych doświadczeń urzędów probierczych wynika, że przepisy te są nagminnie naruszane.
Pracownicy Okręgowego Urzędu Probierczego w Warszawie będą ponadto odpowiadać na pytania dotyczące zasad ustalania wzorów i ewidencjonowania znaków imiennych wytwórców, nadzoru probierczego, form sprawowania kontroli oraz identyfikacji cech probierczych.
Postarają się również udzielić informacji na temat uznawania polskich cech probierczych w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej i zasad honorowania na terenie Polski cech zagranicznych. W punkcie informacyjnym urzędów probierczych dostępne będą materiały informacyjne z dziedziny probiernictwa, przede wszystkim tabele obowiązujących w Polsce cech probierczych, zbiory wizerunków cech państw członkowskich Unii Europejskiej i foldery zawierające informacje o podstawowych zasadach prawnych polskiego probiernictwa, a także dane adresowe krajowych urzędów probierczych.
czyli czego może skutecznie domagać się kupujący, gdy wyrób jest wadliwy
Joanna Krawczyk
LL.
M., Kancelaria Neupert Zamorska
& Partnerzy w Warszawie
Większość konsumentów (czyli osób fizycznych, które nabywają przedmioty jubilerskie wyłącznie na swój własny, prywatny użytek, jak np. kupno pierścionka zaręczynowego dla narzeczonej) przyzwyczajonych jest do wyrobów “na gwarancji”. Z reguły przy zakupie otrzymują oni kartę gwarancyjną i gdy coś się zepsuje, z niej wywodzą swoje uprawnienia, najczęściej wobec producenta
Zdecydowana większość klientów nie wie jednak, że istnieje inne, często korzystniejsze dla nich, wyjście, a jest nim dochodzenie swoich praw z tytułu tzw. niezgodności towaru z umową, które przewiduje ustawa z 27.02.2002 o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.
Charakter tych uprawnień podobny jest do uprawnień z tytułu rękojmi, jednak konsumentom w obecnym stanie prawnym nie przysługują już uprawnienia z rękojmi (art. 556-576 k.c.). Konsumenci mogą powoływać się wyłącznie na uprawnienia z tytułu tzw. niezgodności towaru z umową.
Uprawnienia te przysługują im z mocy prawa, niezależnie od tego, czy producent bądź sprzedawca udzielili im gwarancji, czy też nie.
Z tytułu niezgodności towaru z umową konsument może domagać się od sprzedawcy (czyli bezpośrednio od producenta, o ile jednocześnie sprzedaje on swoje wyroby lub od sklepu jubilerskiego – dystrybutora wielu producentów) nieodpłatnej naprawy albo wymiany na nowy towar, chyba że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów.
Sprzedawca będzie mógł zatem odmówić wykonania naprawy np. nieodwracalnie uszkodzonego wyrobu bądź odmówić wymiany wyrobu unikatowego, tzn. wykonanego w jednym egzemplarzu, niepowtarzalnego (casus wielu wyrobów jubilerskich).
Wszelkie zgłoszone w ten sposób reklamacje należy rozpatrywać indywidualnie i udzielać klientom pisemnej odpowiedzi co do sposobu jej załatwienia, pozostawiając jedną kopię pisma w dokumentacji firmy z pokwitowaniem klienta. Jest to szczególnie ważne, gdy np. klient przy drobnym uszkodzeniu wyrobu, wymagającym jedynie niewielkiej naprawy, domaga się wymiany towaru na nowy. W takim przypadku brak reakcji sprzedawcy na takie żądanie konsumenta w ciągu 14 dni ustawa traktuje jak uznanie reklamacji.
Jeżeli naprawa lub wymiana okażą się niemożliwe lub zbyt kosztowne, albo będą się przedłużały, kupujący będzie miał prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo nawet odstąpić od umowy. Odstąpienie jest jednak niemożliwe, jeśli niezgodność towaru z umową (tzn. jego wada) są nieistotne, czyli nienaruszona jest funkcja wyrobu i jego zasadnicza estetyka. Ważne jest także, że przy ocenie odpowiedniego czasu naprawy uwzględnia się cel nabycia wyrobu przez kupującego. Dlatego właściwy czas naprawy może okazać się krótszy w przypadku standardowej naprawy identycznego wyrobu, jeśli np. został on zakupiony jako prezent na rocznicę ślubu, która przypada za dwa dni.
W takim wypadku konsument może mieć uzasadnione prawo do odstąpienia od umowy, ponieważ naprawiony po rocznicy ślubu prezent utraci swoje znaczenie.
Terminy reklamacyjne wiążą kupującego rzecz jasna również w przypadku tzw. niezgodności towaru z umową. Zasadniczo jest on obowiązany zgłosić wadę sprzedawcy w ciągu 2 miesięcy od jej stwierdzenia. Kupujący może skutecznie się powoływać na opisane wyżej uprawnienia jedynie w przypadku stwierdzenia wad przed upływem dwóch lat od wydania mu towaru, przy czym termin ten przesuwa się w razie wymiany towaru.
W ramach dwuletniego okresu odpowiedzialności sprzedawcy roszczenia konsumenta przedawniają się po roku od chwili wykrycia przez niego wady, o ile wady tej nie zgłosi sprzedawcy. Ta ostatnia regulacja ma jednak niewielkie znaczenie, bo w praktyce trudno jest udowodnić, że wada wystąpiła wcześniej, a konsument nie zgłosił jej na czas.
Przy zawieraniu większych transakcji z konsumentami (powyżej 2000 zł), a także przy sprzedaży na raty, na przedpłaty, na zamówienie, według wzoru lub na próbę, należy pamiętać, że oprócz rachunku sprzedawca obowiązany jest potwierdzić konsumentowi na piśmie wszystkie istotne postanowienia zawartej umowy (a zatem co najmniej: określenie stron umowy, adresy, przedmiot umowy i jego cena).
Nieco inne zasady niż w relacjach z konsumentami obowiązują obecnie w stosunkach handlowych między podmiotami profesjonalnymi, czyli np. między producentem a jego hurtowymi odbiorcami lub między pośrednikami hurtowymi. W przypadku umów sprzedaży zawieranych w tych kręgach stosuje się nadal przepisy kodeksu cywilnego o rękojmi. Zasadniczą różnicą jest możliwość umownego wyłączenia lub ograniczenia stosowania przez strony przepisów o rękojmi, co wykluczone jest w relacji z konsumentem (nie można wyłączyć skutecznie przepisów ustawy o sprzedaży konsumenckiej).
Profesjonalni nabywcy związani są krótszym niż konsumenci, jednomiesięcznym terminem reklamacyjnym, a dodatkowo ciąży na nich obowiązek zbadania w odpowiedni sposób kupionych towarów i niezwłocznego zawiadomienia sprzedawcy o stwierdzonych wadach. Do zachowania tych terminów wystarczy wysłanie listu poleconego przed ich upływem. Okres odpowiedzialności sprzedawcy w stosunkach profesjonalnych jest również krótszy i wynosi tylko jeden rok dla wad fizycznych rzeczy od dnia jej wydania kupującemu.
W przypadku transakcji między podmiotami gospodarczymi nieco inaczej także niż w przypadku sprzedaży konsumenckiej wygląda zakres uprawnień kupującego.
Zasadniczo może on wybierać między odstąpieniem od umowy lub żądaniem obniżenia ceny. Sprzedawca może się bronić przed żądaniem odstąpienia jedynie przez wymianę towaru na nowy niewadliwy lub przez usunięcie wad. Ponadto kupujący może żądać wymiany towaru lub naprawy, o ile sprzedawcą jest jednocześnie wytwórca danego wyrobu, wyznaczając przy tym sprzedawcy termin, po którego bezskutecznym upływie odstąpi od umowy. Niezależnie od tego, czy przedmiot sprzedaży podlega wymianie czy naprawie, kupujący może żądać obniżenia ceny lub nawet odstąpić od umowy.
Ponadto kodeks cywilny przewiduje w przypadku realizacji roszczeń z tytułu wad dodatkowe specjalne roszczenie odszkodowawcze dla kupującego, które pokryje wszystkie koszty zawarcia umowy, odebrania rzeczy, jej przewozu, przechowania, ubezpieczenia itp.
