Długo oczekiwaną przez przedsiębiorców ustawę o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące działalność gospodarczą Sejm uchwalił 9 listopada 2012.
Problem nieopłaconych składek ZUS dotyczy tysięcy drobnych przedsiębiorców, którzy często nieświadomie lub na skutek błędnych informacji nie wywiązywali się z obowiązków rozliczania składek.
Nowe prawo
Z treści uchwalonej przez Sejm ustawy wynika, iż na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 01 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, która przed 1 września 2012 roku zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji określającej warunki umorzenia, umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału ZUS, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Dodać należy, iż umorzenie należności z tytułu powyższych składek na ubezpieczenie społeczne będzie skutkowało automatycznym umorzeniem składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy w okresie, za który składki na ubezpieczenie społeczne zostały umorzone, o czym stanowi brzmienie art. 1 ust. 6 uchwalonej ustawy. Umorzenie zaległych składek nie będzie miało charakteru automatycznej czynności urzędowej a dokonywane będzie na wniosek osoby podlegającej ubezpieczeniu w okresie 01.01.1999-28.02.2009 r., przy czym, co szczególnie istotne dla wielu osób, wniosek taki będzie mógł złożyć także spadkobierca lub osoba trzecia, jeżeli w zakresie tych zobowiązań ZUS wyda decyzję o ich odpowiedzialności.
Wniosek umorzenia
Powstaje zatem pytanie, w jakim terminie osoba zainteresowana może złożyć stosowny wniosek o umorzenie. Otóż, uchwalony akt normatywny przewiduje tutaj odrębne terminy, właściwe dla różnych sytuacji. Mianowicie, zasadą ogólną wynikająca z treści art. 1 ust. 4 tej ustawy jest, iż wniosek o umorzenie zaległych składek będzie można złożyć w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Niemniej, w myśl jej art. 1 ust. 5, jeżeli ZUS wyda po dniu wejścia w życie omawianej ustawy decyzję o podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym lub decyzję o wysokości zadłużenia z tytułu składek na powszechne ubezpieczenia społeczne z wnioskiem o umorzenie zaległych składek będzie można wystąpić w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się tej decyzji, chyba że ustalony art. 1 ust. 4 termin 24 miesięczny jest dłuższy. Również 12 miesięczny termin do złożenia wniosku będzie właściwy dla spadkobierców lub osób trzecich w stosunku do których ZUS wyda po dniu wejścia w życie uchwalonej ustawy decyzję o ich odpowiedzialności. Zauważenia wymaga, że zgodnie z treścią uchwalonego aktu normatywnego przychody osiągnięte z tytułu umorzenia zaległych składek nie będą uznawane za przychody na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co oznacza iż umorzenie zaległych składek pozostaje neutralnym na gruncie regulacji ustawy o PIT.
Marek Piotrowski
prawnik, doradca podatkowy
