Marek Piotrowski
prawnik, doradca podatkowy
Realia i wymagania życia gospodarczego skłaniają prowadzących przedsiębiorstwa do podejmowania coraz to nowych wyzwań o charakterze inwestycyjnym, które pozwalają na podniesienie konkurencyjności oferty świadczonych usług lub wytwarzanych towarów, bądź poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii wpływają na obniżenie kosztów prowadzonej działalności. Inwestycje takie nierzadko możliwe są do zrealizowania przez przedsiębiorców przy pomocy otrzymanych w formie dotacji funduszy pochodzących z instytucji finansowych wspierających rozwój gospodarczy.
Warto przeanalizować podstawowe skutki w zakresie podatku VAT wynikające z otrzymania przez podatnika dotacji z przeznaczeniem na nabycie rzeczowych składników majątku traktowanych stosownie do obowiązujących przepisów jako podlegające amortyzacji środki trwałe.
Rozważania na temat podatkowych skutków, w zakresie regulacji ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 r. nr 54, poz. 535 ze zm.), otrzymania dotacji na nabycie składnika majątku zaliczanego przez podatnika do środków trwałych, a zatem takiego, który będzie używany przez okres dłuższy niż rok i stosownie do postanowień ustaw o podatkach dochodowych podlega amortyzacji, warto rozpocząć od udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy dotacja taka podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Odpowiednio, zgodnie powołaną ustawą, opodatkowaniu podlegają czynności określone art. 5 ust. 1, którymi są: – odpłatna dostawa towarów, – odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, – wewnątrzwspólnotowa dostawa oraz wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium kraju, – eksport i import towarów. Jednocześnie, należy powiedzieć, iż stosownie do treści art. 29 ust. 1 tej ustawy, podstawę opodatkowania stanowi obrót zwiększony o wartość otrzymanych dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze mających bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszony o kwotę należnego podatku.
Tym samym, można sformułować wniosek, iż otrzymana przez podatnika dotacja wchodzi w skład podstawy opodatkowania ponieważ zwiększa obrót, ale co szczególnie istotne dla omawianej problematyki, jedynie w sytuacji, w której jej otrzymanie ma bezpośredni wpływ na cenę dostarczanego towaru lub świadczonych przez podatnika usług. W konsekwencji trzeba stwierdzić, iż jeżeli podatnik otrzymał dotację na cele inwestycyjne (np. na nabycie nowoczesnych urządzeń), to jej otrzymanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, bowiem nie wpływa ona bezpośrednio na cenę dostarczanych przez podatnika towarów albo świadczonych usług. Odrębną, aczkolwiek istotną kwestię na gruncie regulacji ustawy o VAT stanowi wyrażone art. 86 ust. 1 uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego w przypadku towarów nabytych przy pomocy otrzymanej na cele inwestycyjne dotacji.
Otóż, pomimo podstawowej zasady, w myśl której podatnikowi przysługuje uprawnienie do obniżenia podatku należnego o wartość podatku wynikającego z nabycia towarów i usług służących wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pamiętać należy o licznych przepisach wyłączających bądź ograniczających to podstawowe uprawnienie podatnika. Odpowiednio, zgodnie z brzmieniem art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy, podstawy dla dokonania odliczenia podatku naliczonego nie stanowi nabycie towarów lub usług, które stosownie do treści ustaw o podatkach dochodowych nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, przy czym jednoczesnego podkreślenia wymaga, iż regulacja ta nie znajduje zastosowania w stosunku do nabycia towarów i usług stanowiących podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów (art. 88 ust. 3 pkt 1).
Tym samym, należy powiedzieć, iż w obowiązującym stanie prawnym brak jest szczególnych podstaw dla wyłączenia uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego składników majątku zaliczanych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych z uwagi na fakt sfinansowania ich nabycia w oparciu o otrzymaną dotację.
“…dotacja otrzymana na dofinansowanie nabycia środka trwałego, podlegającego amortyzacji, mimo, że odpisy amortyzacyjne od części przypadającej na dotację nie stanowią kosztu uzyskania przychodu, nie powoduje u podatnika utraty prawa do odliczenia podatku naliczonego.” (fragment interpretacji prawa podatkowego z 8 września 2006 r. dokonanej przez Drugi Urząd Skarbowy w Rzeszowie, sygn. II US-II-443/81/2006)
Reasumując, stosownie do obowiązujących regulacji ustawy o podatku VAT zasadą jest, iż otrzymanie dotacji nie podlega opodatkowaniu, o ile dotacja taka nie ma bezpośredniego wpływu na cenę dostarczanego przez podatnika towaru lub świadczonej usługi. Tym samym, dotacja otrzymana na cele inwestycyjne nie podlega opodatkowaniu.
Jednocześnie warto zauważyć, iż jeżeli podatnik nabywa podlegający amortyzacji składnik majątku zaliczany do środków trwałych, to dla realizacji płynącego z art. 86 ust. 1 ustawy uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego bez znaczenia pozostaje fakt, iż nabycie zostało sfinansowane w całości lub części przy pomocy otrzymanej dotacji.
