Polskie kościoły wyposażane są w dzieła sztuki złotniczej głównie podczas targów sztuki sakralnej. Część parafii decyduje się także na zakupy w sklepach internetowych, niezwykle rzadko zdarza się, że o wykonanie obiektu sakralnej sztuki złotniczej proszeni są polscy artyści złotnicy.
Warto zauważyć, że moda na rynku dewocjonaliów i sakraliów zmienia się. Obecnie mamy do czynienia z jej dwoma nurtami – z jednej strony skromność, z drugiej – przepych i bogactwo. Wbrew pozorom w Polsce daje się pogodzić te dwa wykluczające się kierunki rozwoju sztuki sakralnej.
Targi dla kościoła
W Polsce organizowane są trzy duże cykliczne spotkania branżowe, podczas których księża i zakonnice mogą zapoznać się z panującymi na rynku trendami, a także zakupić przedmioty kultu religijnego. Są to Międzynarodowa Wystawa Budownictwa i Wyposażenia Kościołów, Sztuki Sakralnej i Dewocjonaliów Sacroexpo w Kielcach, Targi Wyposażenia Kościołów, Przedmiotów Liturgicznych i Dewocjonaliów Sakralia Poznań oraz Lubelskie Targi Sakralne Lubsacro. Jak podkreślają ich uczestnicy, oferta przygotowana przez wystawców w pełni pokrywa się z zapotrzebowaniem. Na targach można znaleźć niemal wszystko, co niezbędne w wyposażeniu kościołów oraz sklepów parafialnych. Należy także zauważyć, że targi są wydarzeniami z pogranicza wydarzenia kulturalnego i komercyjnego. Pojawią się zatem ryngrafy, ale także podgrzewane siedziska do kościołów i grające różańce, a hale wypełnią się dewocjonaliami. Dewocjonalia oraz przedmioty liturgiczne prezentowane na targach zazwyczaj produkowane są poza granicami naszego kraju. Zdarza się, że na targach swoją ofertę prezentują firmy krajowe, jednak należą one do mniejszości. Oczywiście wpływ na taki stan rzeczy ma cena produktów.
Polscy producenci są drożsi, co sprawia, że klienci targów chętniej decydują się na zakup produktów sztuki sakralnej, takich jak kielichy, pateny, relikwiarze, produkowanych w Turcji, Indiach czy Chinach. Rzadko na targach można spotkać stoiska polskich artystów złotników. Ich absencja podyktowana jest małym zainteresowaniem odwiedzających targi gości. Proponowane przez nich rozwiązania formalne oraz wzornictwo muszą być traktowane jednostkowo, a nie jak w wypadku dużych imprez, masowo. W polskich kościołach pojawiają się obiekty sztuki sakralnej wykonane na zamówienie przez artystów, jednak wynika to z indywidualnych umów zawieranych między parafiami a pracowniami złotniczymi. Projekty są konsultowane i tworzone pod konkretne zamówienie. Najczęściej na zlecenie parafii tworzone są relikwiarze oraz monstrancje, rzadziej kielichy.
Wzornictwo i stylizacja
Design obiektów sztuki sakralnej w Polsce rozwija się dwutorowo. Z jednej strony – promowana jest prostota i skromność, z drugiej – przepych i bogactwo. Skromność, promowana przez Watykan, a szczególnie przez papieża Franciszka, nieszczególnie przypadła do przekonania polskim księżom. Skromne wyposażenie kościołów oraz proste w formie przedmioty kultu religijnego nie mają zbyt wielu zwolenników. Nie można jednak powiedzieć, że nie pojawia się ono w polskich sanktuariach. Część księży decyduje się na zaprojektowanie swoich kościołów i parafii oraz zakup sztuki sakralnej zgodnej ze wskazaniami Stolicy Apostolskiej. Jednak większość proboszczów decyduje się na zakupy obiektów, które swoim wzornictwem wpisują się w tradycję kościoła katolickiego w Polsce. A ta szczególnie upodobała sobie stylizację przedmiotów sakralnych na przedmioty pochodzące z okresu baroku.
Złoty wiek Rzeczypospolitej traktowany jest jako wzorzec dla innych epok w zakresie wzornictwa obiektów sztuki sakralnej. Bogato dekorowane kielichy mszalne, relikwiarze, monstrancje czy złocenia na figurach świętych kościoła katolickiego są najczęściej kupowane przez parafie na terytorium naszego kraju. Można powiedzieć, że nowoczesna sztuka sakralna nawiązuje do dawnych wzorów, a nawet kopiuje je, aby podkreślić jej sakralny, ale i polski charakter. Nie można zapominać, że na rynku złotniczej sztuki sakralnej pojawia się coraz więcej obiektów wykonanych zgodnie ze współczesnymi trendami złotnictwa. Dominuje w nich minimalizm oraz konceptualizm. Współczesna sakralna sztuka złotnicza to także symbolizm. Zmaksymalizowana treść za pomocą minimalnej ilości środków.
Zmiany na rynku
Należy zauważyć, że sztuka sakralna zmienia się na naszych oczach. Tak jak w innych dziedzinach sztuki złotniczej, także w tej pojawiają się różnego rodzaju mody, którym ulega rynek. Kościoły w Polsce wypełniają się przedmiotami sakralnymi, które wpisują się w aktualne mody. Proboszczowie i księża odpowiedzialni za zakup obiektów sakralnych ulegają wpływom współczesnego świata i chcą, aby w świątyniach pojawiały się przedmioty nowoczesne, odpowiadające na potrzeby współczesnego człowieka, ale nie zapominają o najważniejszym, że sztuka religijna musi zachwycać, dlatego też wierni pozostają zasadzie, że im bogatsze i strojniejsze, tym lepsze. Szkoda, że decydując się na zakupy przedmiotów złotniczych do kościołów, wybierają z seryjnych produktów wykonywanych masowo, a nie stawiają na elitarną sztukę, która stworzona przez artystę złotnika stałaby się nie tylko obiektem sakralnym, ale rozwijałaby polskie sakralne wzornictwo artystyczne.
