Moda na samodzielne wykonywanie biżuterii spowodowała, że na polskim rynku pojawiły się zabawki dla dzieci, których celem jest stworzenie ozdób. Małe studio jubilerskie pozwala na rozwijanie dziecięcej wyobraźni, rozwija umiejętności manualne, a także uczy przestrzennego myślenia.
Na rynku możemy znaleźć również zestawy pozwalające na tworzenie biżuterii dla nastolatek, a także kursy tworzenia biżuterii dla najmłodszych i starszych dzieci.
Ćwiczenia z wyobraźni
Na polskim rynku jubilerskim pojawia się coraz więcej produktów przeznaczonych dla najmłodszych. Możemy na nim znaleźć biżuterię dziecięcą, akcesoria biżuteryjne do ozdoby telefonów, ostatnio pojawiły się także zabawki pozwalające na samodzielne wykonanie biżuterii. Studio jubilerskie Style Me Up!, którego dystrybucją w Polsce zajmuje się firma Lime, umożliwia dzieciom starającym się zaprojektować swoją biżuterię, doskonalenie swoich zdolności manualnych. Zestaw projektanta biżuterii składa się ze stacji ze szkłem powiększającym, akcesoriami do aplikacji plastikowych klejnocików, siedmiu gotowych do dekoracji stylowych wisiorków oraz kilkunastu wstążek i łańcuszków Dzięki powiększającemu szkiełku i praktycznym akcesoriom, dzieci będą mogły tworzyć bardzo precyzyjnie wykończone przywieszki iskrzące drobnymi kamykami. Zestaw przeznaczony jest dla dzieci powyżej siódmego roku życia. Należy zauważyć, że studio jubilerskie jest coraz chętniej kupowane przez rodziców. Podkreślenia wymaga fakt, że zestawy pojawiają się także w szkołach podstawowych, w których podczas zajęć plastycznych dzieci mają możliwość wykonywania biżuterii. Jak podkreślają specjaliści, praca przy tworzeniu ozdób uczy cierpliwości, rozwija zdolności manualne oraz pozwala na rozwijanie wyobraźni przestrzennej.
Oferta dla starszych
Starsze dzieci zainteresowane tworzeniem biżuterii mogą doskonalić swoje umiejętności na zestawach jubilerskich, w których pojawiają się znacznie bardziej skomplikowane narzędzia. Zestawy składają się zazwyczaj z kilkunastu prefabrykatów jubilerskich, nożyczek, kombinerek, dłuta i piłki do metalu. Młodzież szkolna oraz gimnazjalna ma możliwość, by wykonywać proste kompozycje biżuteryjne, wykorzystując w tym celu profesjonalne narzędzia. Zazwyczaj do jubilerskich zestawów „zrób to sam” producenci dołączają instruktaż, jak samodzielnie wykonać biżuterię.
Kursy i szkolenia
Na uwagę zasługuje również fakt, że polski rynek otwiera się na dzieci i młodzież. Projektanci biżuterii wychodząc ze swoją twórczością w przestrzeń publiczną i tworząc na oczach publiczności, otworzyli polskie społeczeństwo na samodzielne tworzenie biżuterii. Jedną z prekursorek była z całą pewnością Anna Orska, która w centrum handlowym uczyła dzieci i młodzież tworzenia biżuterii z papieru. Może dlatego w naszym kraju coraz szersza staje się oferta kursów tworzenia biżuterii dla dzieci i nastolatków. Największą popularnością cieszą się jednodniowe spotkania, podczas których dzieci uczą się, jak skonstruować swoją pierwszą biżuterię. Najczęściej nauka polega na nawlekaniu koralików na żyłkę. Zajęcia tego typu organizowane są zazwyczaj w galeriach handlowych, gdzie animatorka rozwija zdolności manualne dzieci. Należy także zauważyć, że pojawiają się także ambitniejsze zajęcia plastyczne, polegające na tworzeniu biżuterii. Dużym zainteresowaniem cieszą się kursy tworzenia sutaszu. Zajęcia zazwyczaj odbywają się w domach kultury. Podkreślenia wymaga fakt, że w ostatnim czasie wzrosło zainteresowanie młodzieży ceramiką. Podczas nauki młodzi ludzie uczą się wykonywania ceramicznej biżuterii. Należy zauważyć, że coraz częściej w ofercie zajęć pozaszkolnych można znaleźć kursy tworzenia biżuterii przeznaczone dla młodzieży. Na kursach uczestnicy uczeni są klasycznych technik stosowanych w sztuce złotniczej. Ważnym elementem kursu jest nauka rysunku technicznego. Umiejętność przenoszenia obiektu przestrzennego na płaszczyznę pozwala na wyćwiczenie u młodych ludzi przestrzennego myślenia.
Srebro dla dzieci
Coraz więcej pracowni jubilerskich wychodzi ze swoją ofertą do młodych ludzi i proponuje kursy z art clay. Ta technika tworzenia biżuterii jest dość prosta, co sprawia, że biżuterię z tego materiału mogą wykonywać nawet dzieci. Art clay jest to przemysłowo odzyskane czyste srebro lub złoto, do którego po oczyszczeniu i sproszkowaniu dodawany jest środek wiążący (papier) oraz woda. W rezultacie do rąk twórców trafia plastelinopodobny materiał, który gotowy jest do użycia. Stworzona biżuteria musi zostać poddana procesowi wypalenia, w trakcie którego woda wyparowuje, a papier wypala się, pozostawiając czyste srebro w gotowym wyrobie. Tworzenie biżuterii przypomina lepienie z plasteliny czy modeliny, ale efekty pracy są znacznie trwalsze. Może stąd bierze się stale rosnące zainteresowanie kursami tworzenia biżuterii.
Zawód jubiler
Nie można nie zauważyć, że na polskim rynku oferta dla dzieci i młodzieży rozszerza się. Z mody na samodzielne tworzenie biżuterii korzystają domy kultury, które coraz częściej oferują pozaszkolne zajęcia jubilerskie. Również szkoły, wykorzystując zainteresowanie młodzieży, proponują tworzenie biżuterii podczas zajęć plastyczno-technicznych. Miejmy nadzieję, że nie mamy do czynienia z krótkotrwałą modą, ale stałym trendem, dzięki któremu zawód jubilera złotnika będzie przeżywał renesans.
Tajemnicą poliszynela jest fakt, że znaczna część biżuterii sprzedawanej na polskim rynku i projektowanej przez polskich twórców wykonywana jest poza granicami naszego kraju. Biżuteria znajdująca się w salonach jubilerskich, ale także w galeriach autorskich, produkowana jest najczęściej w Chinach, Indiach i we Włoszech.
Z całą pewnością wpływ na taki stan rzeczy mają ceny, ale nie można nie zauważyć faktu, że zakłady produkujące biżuterię za granicą maja także znacznie nowocześniejsze maszyny jubilerskie pozwalające na wykonanie nawet najtrudniejszego projektu.
Zapotrzebowanie rynku
W Polsce nie ma w pełni wyposażonej hali produkcyjnej pozwalającej na wykonanie każdego projektu biżuterii. Zakup najnowocześniejszych maszyn i narzędzi jubilerskich, kupno metali i kamieni szlachetnych, a także zatrudnienie szeregu wykwalifikowanych pracowników, wiązałyby się z olbrzymimi kosztami. Jak podkreślają specjaliści, nawet gdyby taki zakład w Polsce powstał, nie oznaczałoby to, że zaproponuje on polskim twórcom konkurencyjne ceny. Olbrzymie wydatki poniesione na stworzenie manufaktury jubilerskiej. nie musiałyby wcale przynieść sukcesu. Należy bowiem pamiętać, że wyprodukowanie biżuterii, a następnie jej sprzedaż, musi się opłacać. Dlatego też można powiedzieć, że biżuterię złotą inkrustowaną kamieniami szlachetnymi, szczególnie diamentami, wykonuje się poza granicami naszego kraju. Oczywiście dotyczy to najtańszej złotej biżuterii, w której znajdują się najmniejsze kamienie. Polskie zakłady produkcyjne wykonują pierścionki, naszyjniki, brosze czy bransolety ze złota i diamentów, jednak nie pracują na zbyt małych kamieniach, które umieszczane są w danym przedmiocie jubilerskim w liczbie kilkudziesięciu sztuk. Wymaga to bowiem zbyt dużo pracy przy zbyt małym zysku. Warto zauważyć także, że Chiny wyspecjalizowały się w produkcji niedrogiej złotej biżuterii. W fabrykach znajdujemy najnowocześniejsze maszyny pozwalające na mocowanie nawet najmniejszych kamieni szlachetnych. Należy podkreślić, że tylko w ubiegłym roku w Chinach wyprodukowano ponad 700 ton złotej biżuterii, z czego niemal 80 proc. trafiło na rodzimy rynek, reszta została sprzedana głównie do Europy i USA. Największym światowym ośrodkiem jubilerskim jest miasto Shenzhen, gdzie wytwarza się 75 proc. chińskich złotych wyrobów jubilerskich. Z racji monopolizacji rynku nawet najlepsze i wysoko wyspecjalizowane polskie firmy produkujące biżuterię nie mają szansy na pozyskanie zleceń. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku biżuterii zamawianej we Włoszech. Tam produkcję zdominowały małe rodzinne manufaktury jubilerskie wyspecjalizowane w konkretnych działaniach. Zamówienia do nich spływające pozwalają na zakup nowoczesnych technologii oraz maszyn jubilerskich, umożliwiających wykonanie nawet najtrudniejszych formalnie wzorów.
Biżuteria platynowa
W Polsce brakuje producentów wyspecjalizowanych w tworzeniu biżuterii z platyny. Jak podkreślają sprzedawcy platynowych kosztowności, zakup specjalistycznych maszyn i narzędzi do obróbki platyny wiąże się z wysokimi kosztami, a rynek platynowej biżuterii w Polsce, mimo że z roku na rok się poszerza, nadal stanowi niewiele ponad 5 proc. Inwestycja w maszyny pozwalające na swobodne tworzenie platynowych pierścionków czy naszyjników, to wydatek rzędu 500 tys. złotych, a nawet wtedy polscy producenci nie mieliby szansy na konkurowanie z firmami zachodnimi. Należy zauważyć bowiem, że nawet ręczna obróbka platyny nastręcza znacznie więcej pracy niż obróbka złota i wiąże się z zakupem specjalnych narzędzi, nawet tych tradycyjnych, ręcznych. Tygiel do topienia platyny kosztuje niemal trzykrotnie więcej niż tygiel do złota. Należy także zaopatrzyć się w palnik gazowo-tlenowy. Do obróbki złota można używać tego samego pilnika przez dziesięć lat. Do platyny pilnik musi być nowy. Nie powinien wobec powyższego dziwić fakt, że maszyny używane przy seryjnej produkcji platynowej biżuterii są znacznie droższe od tych do złota czy srebra. Platynowa biżuteria sprzedawana w Polsce wykonywana jest w autorskich pracowniach najlepszych polskich złotników, ale znacznie większa jej część pochodzi z importu.
Sytuacja na rynku
Z całą pewnością można powiedzieć, że przyszłości rynku jubilerskiego należy dopatrywać się w technologiach. Nowoczesne maszyny i narzędzia jubilerskie znacznie obniżają koszty wykonania biżuterii, a co za tym idzie sprawiają, że dany przedmiot jest chętniej kupowany. W Polsce brakuje producentów, którzy dzięki posiadaniu wyspecjalizowanych maszyn mogliby wykonać niemal wszystkie zamówienia, a jednocześnie konkurować ceną z zagranicznymi firmami. Miejmy nadzieję, że dzięki stale zmieniającej się sytuacji na rynku, ceny maszyn i narzędzi jubilerskich będą maleć, a polscy producenci staną się atrakcyjną alternatywą dla produkcji w Chinach czy we Włoszech.
