Doświadczenia krajów wysoko rozwiniętych wskazują, że małe i średnie przedsiębiorstwa to jeden z wiodących sektorów gospodarki. Od ich liczby i potencjału zależy nasycenie rynku produktami i usługami odpowiedniej jakości oraz wzrost bądź spadek zatrudnienia.
Można pokusić się o stwierdzenie, że mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa są swoistym stymulatorem rozwoju gospodarki. Jedną z podstawowych barier rozwoju i budowania pozycji rynkowej firm z tego sektora są ograniczenia kapitałowe.
Finansowanie działalności
Największe problemy z dostępem do zewnętrznego finansowania mają osoby rozpoczynające działalność gospodarczą oraz firmy mikro. Niejednokrotnie niedobór środków finansowych ogranicza lub całkowicie uniemożliwia inwestycje, które są niezbędne dla poprawy konkurencyjności danego przedsiębiorstwa oraz zwiększenia rozmiarów działalności. Już pobieżna analiza dostępnych form finansowania wskazuje, że możliwości finansowania przedsiębiorstw – przynajmniej w teorii – jest bardzo wiele. Coraz częściej banki aktywnie promują usługi przeznaczone dla przedsiębiorstw z sektora MŚP. Standardem stają się pakiety usług bankowych. Nie do wyobrażenia staje się zarządzanie rachunkiem bieżącym bez stałego dostępu do bankowości elektronicznej, internetu czy telefonu. Kredytowanie małych firm, które charakteryzują się krótką historią działalności gospodarczej lub też dopiero rozpoczynają działalność, obciążone jest większym ryzykiem, gdyż – w zdecydowanej większości – firmy te nie zostały jeszcze w wystarczającym stopniu zweryfikowane przez rynek. Nic zatem dziwnego, że właściciele z sektora małych i średnich firm z zainteresowaniem i niecierpliwością oczekują na ofertę produktów „szytych na ich miarę” i bardziej dostępnych niż standardowa oferta kredytowa. Najkorzystniejsze okazują się kredyty dla małych firm oferowane dzięki funduszom Unii Europejskiej.
Pieniądze z Unii na początek działalności
Wsparcie unijne dla małych i średnich firm odbywa się za pośrednictwem programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007 – 2013 (CIP). Zarządzanie funduszami unijnymi przeznaczonymi na kredyty dla małych i średnich firm zostało powierzone Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu (EFI). Dzięki zawartej umowie poręczeniowej pomiędzy bankami a EFI kredyty udzielane firmom oferowane są na preferencyjnych zasadach. Dzięki temu są bardziej dostępne. O takie kredyty mogą ubiegać się firmy, które spełniają kryteria określone przez Komisję Europejską dla potrzeb tego programu a mianowicie: firmy uznawane za małe i średnie w rozumieniu przepisów prawa europejskiego, zatrudniające do 250 pracowników, których obroty nie przekraczają 50 milionów euro lub których suma bilansowa nie przekracza 43 milionów euro. Dzięki poręczeniu Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego można sfinansować nawet do 85 proc. wartości inwestycji, podczas gdy przy standardowym kredycie inwestycyjnym tylko do 80 proc.. Na pozostałą część inwestycji potrzebne są udokumentowane środki własne np. środki na rachunku lub potwierdzenie wpłacenia zaliczki na poczet realizowanej inwestycji. Kwota kredytu uzależniona jest od potrzeb kredytowych przedsiębiorcy oraz jego zdolności kredytowej. Jedynym zabezpieczeniem kredytu jest bezpłatne poręczenie EFI oraz zabezpieczenie na przedmiocie kredytowania. Poręczenia Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego obejmują kapitał i odsetki od udzielonych kredytów. Pośrednikami finansowymi oferującymi kredyty wspierane przez Unię Europejską są w Polsce: Bank Przemysłowo-Handlowy Grupa GE Capital, Bank Pekao SA, Europejski Fundusz Leasingowy oraz POLFUND – Fundusz Poręczeń Kredytowych.
Produkty kredytowe oferowane przez banki
W aktualnej ofercie obu wymienionych wyżej banków znajdują się podobne produkty kredytowe – standardowy kredyt inwestycyjny, prosty kredyt inwestycyjny, prosty kredyt na zakup środków transportu oraz kredyt obrotowy dla firm rozpoczynających działalność gospodarczą. Planując rozwój działalności warto zatem rozważyć ofertę banków. Tym bardziej, że wydatki na inwestycje wiążą się często z koniecznością ponoszenia znaczących nakładów finansowych. Korzystając z kredytu inwestycyjnego przedsiębiorca nie musi angażować własnych środków w kwocie równej inwestycji. Może posiłkować się środkami banku, które po zrealizowaniu inwestycji mogą być spłacane nawet przez 10 lat. Tak długi okres kredytowania pozwala na racjonalne zaplanowanie inwestycji. Standardowy kredyt inwestycyjny można przeznaczyć na zakup lub modernizację nieruchomości przeznaczonej na prowadzenie działalności gospodarczej, zakup środków transportu, linii technologicznej, urządzeń, maszyn, patentów czy licencji. Dodatkową korzyścią finansowania inwestycji ze środków kredytu jest możliwość obniżenia podatku dochodowego przez wpisanie odsetek i prowizji w koszty działalności firmy oraz możliwość odliczenia amortyzacji środka trwałego od przychodów firmy. Warto zaznaczyć, że Bank Pekao SA jako pierwszy bank w Polsce, wprowadził do oferty ubezpieczenie kredytobiorców – właścicieli lub osób zarządzających mikro i małymi firmami – zaciągających kredyty inwestycyjne. W ten sposób, w przypadku nagłego zachorowania lub innego nieszczęśliwego wydarzenia, ubezpieczyciel pomoże w spłacie zaciągniętych zobowiązań. Maksymalna suma ubezpieczenia nie może przekroczyć 500 tys. złotych na jedną umowę kredytową. Składka ubezpieczeniowa jest doliczana do każdej raty kredytowej. Takie ubezpieczenie daje przedsiębiorcom większe poczucie bezpieczeństwa na wypadek zdarzeń losowych.
Kredyt inwestycyjny
W przypadku niektórych inwestycji zakupowych nie wymagających dużych nakładów finansowych przedsiębiorcy mogą starać się o uproszczony kredyt inwestycyjny. Może on zostać przeznaczony na zakup nowych lub używanych środków transportu, maszyn, urządzeń, komputerów lub innych środków trwałych. Uproszczony kredyt inwestycyjny udzielany jest do kwoty 300 tysięcy złotych na okres do 6 lat. Można nim sfinansować nawet do 85 proc. wartości inwestycji. Do niewątpliwych korzyści takiego sposobu inwestowania należy zaliczyć minimum formalności, bez konieczności składania biznes planu i prognoz finansowych oraz dogodna spłata kredytu. Dla zainteresowanych zakupem środków transportu dostępny jest prosty kredyt inwestycyjny przeznaczony tylko na sfinansowanie tego rodzaju wydatków. Podobnie jak dla dwóch wcześniej przedstawionych kredytów, dzięki poręczeniu EFI udział środków własnych może wynosić zaledwie 15 proc. a formalności ograniczone są do niezbędnego minimum. Maksymalna kwota kredytu na zakup środków transportu wynosi 300 tysię -cy złotych a dzięki poręczeniu EFI przy zakupie nowych samochodów ciężarowych nawet 500 tysięcy złotych. Zabezpieczeniem kredytu jest przewłaszczenie środka transportu będącego przedmiotem kredytowania.
Kredyt obrotowy
Interesującą propozycją dla młodych firm może być kredyt obrotowy w rachunku kredytowym. Ma on charakter finansowania celowego i może być przeznaczony na zakup zapasów, środków do produkcji itp. Dzięki poręczeniu EFI taki kredyt jest udzielany wyłącznie firmom rozpoczynającym działalność gospodarczą, takim które wystawiły co najmniej 1 fakturę lub 1 rachunek zapłacony przez kontrahenta i które działają przez okres nie dłuższy niż 2 lata. Maksymalna kwota kredytu wynosi 20 tysięcy złotych. Dla kredytów poniżej 10 tysięcy złotych zabezpieczeniem, obok poręczenia EFI jest oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym. Dla kredytów powyżej 10 tysięcy złotych – niezbędne jest dodatkowe zabezpieczenie zaakceptowane przez bank. Kredyt jest nieodnawialny i udzielany na okres do 12 miesięcy. Ale jego podstawowym atutem jest możliwość budowania historii kredytowej po rozpoczęciu działalności gospodarczej.
