Jest to dokument, który pomoże przemyśleć decyzję o podjęciu działalności gospodarczej, wyznaczyć cele, do których będziemy dążyć, i określi sposób ich realizacji.
Funkcje dokumentu
Biznesplan spełnia dwie zasadnicze funkcje – powinien pomóc w zdobyciu kapitału na rozpoczęcie działalności, a pracownikom odpowiedzialnym za realizację projektu dostarczyć dokładny plan operacji. Nie ma jednego obowiązującego układu, w jakim powinien być zrobiony biznesplan. Zależy to od charakteru przedsięwzięcia i adresata dokumentu, ale w każdym powinny znaleźć się typowe elementy. Podstawowe części biznesplanu to: streszczenie, opis produktu lub usługi, cel firmy, opis zespołu zarządzającego, analiza rynku i konkurencji, plan marketingowy, system biznesowy i organizacja firmy, harmonogram realizacji przedsięwzięcia, szanse i zagrożenia oraz plany finansowe i źródła finansowania.
Odpowiednio przygotowany plan to połowa sukcesu
Bardzo istotną rolę spełnia pierwsza część biznesplanu, czyli streszczenie. Powinno być ono miniaturką przygotowanego przez nas dokumentu. Jego zadaniem jest bowiem przykucie uwagi inwestora i zachęcenie go do dalszego czytania, a w efekcie zdecydowania się na wzięcie udziału w naszym projekcie. Dlatego też powinien on w sposób zwięzły przedstawiać zarys przedsięwzięcia oraz informacje o pomysłodawcy. Ważne jest także podkreślenie szansy rynkowej naszego przedsięwzięcia, koncepcji rozwoju firmy oraz określenie przewidywanych zysków. Kolejne części składowe biznesplanu stanowią uszczegółowienie informacji zawartych we wstępie. Opis produktu lub usługi powinien skupić się na próbie znalezienia odpowiedzi m.in. na następujące pytania: kto będzie odbiorcą naszej oferty, jaką wartość oferuje klientowi nasz produkt lub usługa, na czym polega jej innowacyjność w porównaniu do innych oferowanych przez konkurentów.
Organizacja naszej firmy
Dla potencjalnych inwestorów zainteresowanych naszym przedsięwzięciem istotna jest informacja o organizacji firmy. Powinna ona zawierać charakterystykę osób zarządzających firmą, ich wykształcenie, doświadczenie i osiągnięcia zawodowe. Przy prezentowaniu kwalifikacji kadry zarządzającej należy podkreślić te umiejętności, które są szczególnie istotne dla realizacji naszego przedsięwzięcia. Cenne jest również przedstawienie systemu biznesowego firmy. Typowy system biznesowy, jednakowy dla prawie wszystkich branż i przedsięwzięć, składa się z następujących elementów: badania i rozwój, produkcja, marketing, sprzedaż oraz obsługa (serwis).
Dokładne zdefiniowanie systemu pozwala na określenie sposobu, w jaki firma ma funkcjonować. Nie można przy tym zapomnieć o takich elementach, jak lokalizacja firmy, pracownicy, organizacja pracy i podział kompetencji. Niezbędna jest również dogłębna znajomość rynku i konkurencji, uwzględniająca wielkość rynku, możliwości jego rozwoju, segmentację i konkurencję. Zebranie tych informacji i ich analiza pozwoli na ocenę możliwości powodzenia przedsięwzięcia.
Następny krok
Po określeniu co (jaki produkt), komu (grupa docelowych odbiorców) i w jakich warunkach rynkowych (ocena rynku i konkurencji) można przystąpić do kolejnego etapu. Następnym etapem tworzenia biznesplanu jest zaplanowanie działań marketingowych i sprzedażowych. Ta część powinna koncentrować się na określeniu proponowanej ceny produktu lub usługi oraz możliwościach dotarcia do potencjalnych klientów. Od wyboru docelowego kanału dystrybucji będą zależeć działania reklamowe i promocyjne.
Przyjęta strategia komunikacyjna powinna skoncentrować się na wyjaśnieniu i przekonaniu klientów, że oferowany produkt zaspokoi ich potrzeby lepiej niż konkurencyjne rozwiązania proponowane na rynku. Wszystkie działania zmierzające do rozpoczęcia działalności muszą być ujęte i opisane w harmonogramie. Taki plan wdrożenia musi uwzględniać również ryzyko wynikające zarówno z warunków zewnętrznych (np. rynkowych, prawnych), jak również płynących z samej firmy (np. sposobu jej zarządzania). Biznesplan powinien zatem zawierać alternatywne scenariusze działania a także scenariusze bazowe – najbardziej prawdopodobny, optymistyczny i pesymistyczny.
Plan finansowy
Finalnym elementem biznesplanu jest wskazanie źródeł finansowania i plan finansowy. To właśnie wykorzystując te informacje, należy przekonać potencjalnych inwestorów o wymiernych korzyściach płynących z inwestycji w projektowane przedsięwzięcie. Plan finansowy musi zawierać: rachunek przepływów pieniężnych, rachunek wyników, bilans oraz prognozę na okres od trzech do pięciu lat.
Nie taki biznesplan straszny
Ciągle jeszcze wielu przedsiębiorców boi się słowa biznesplan i na wszelki wypadek wkłada do przygotowywanego dokumentu wszystko, co wie o swoim produkcie, rynku, planowanej działalności. Pisane z obowiązku, a nie z autentycznej potrzeby, dokumenty nie spełniają swojej roli. Najczęściej powtarzającymi się wadami biznesplanów jest rozwlekłość dokumentu, co powoduje, że dużo czasu i uwagi wymaga wyłapanie tego, co jest rzeczywiście ważne. Zdarzają się przypadki przedstawiania nieprawdziwego obrazu firmy, budowania planów w oparciu o subiektywnie dobrane dane, pomijania całych kategorii kosztów czy też traktowania go jako dokumentu służącego promocji firmy. Brakuje również wyczerpujących informacji zazwyczaj w zakresie analizy rynku i konkurencji. Obok braków merytorycznych zdarzają się również wady formalne, jak nieodpowiednia struktura dokumentu utrudniająca zapoznanie się z informacjami najistotniejszymi dla jego odbiorców. Nic więc dziwnego, że tak przygotowane dokumenty nie są przydatne ani bankom, ani samym przedsiębiorcom.
Profesjonalny dokument
A przecież wielu przedsiębiorców ma znakomite pomysły biznesowe, ale nie zawsze potrafi je dobrze opisać. Tak też i w tym przypadku, jak w każdej innej dziedzinie, jeśli nie wiadomo jak postąpić, to warto skorzystać z pomocy fachowców. Istnieje wiele wyspecjalizowanych instytucji zajmujących się przygotowywaniem biznesplanów. Można także sięgnąć do specjalnych programów komputerowych. Nie zastąpią one wprawdzie wiedzy i doświadczenia specjalistów, ale mogą stanowić istotną pomoc. Banki i instytucje finansowe, które są podstawowymi odbiorcami biznesplanów, zdecydowanie lepiej traktują projekty przygotowane w sposób profesjonalny. Warto o tym pamiętać, planując rozwój działalności.
