Korona, zapona, zawieszki oraz inne elementy słynnego skarbu średzkiego można będzie oglądać w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Atrakcją wystawy przygotowanej z okazji jubileuszu 60-lecia istnienia muzeum będą odzyskane trzy lata temu i dotychczas niepokazywane fragmenty skarbu. Wystawę można oglądać od 3 października do 30 grudnia. Korona i zapona Najcenniejszą częścią skarbu jest korona, której poszczególne segmenty zdobione są naprzemiennie trójlistnymi plakietami z barwną emalią i dużymi szafirami oraz mniejszymi granatami, akwamarynami, szmaragdami, spinelami, tektytami i perłami. Segmenty zwieńczone są figurami orłów trzymających w dziobach pierścienie i połączone szpilami, z których każda zakończona jest kwiatonem. Korona ze Środy Śląskiej jest klejnotem kobiecym zamówionym z okazji ślubu, na co wskazuje motyw pierścieni – oznaka małżeńskiego zobowiązania i symbol dobrej wróżby. Prawdopodobnie jej ostatnią właścicielką była Blanka de Valois, pierwsza żona Karola IV, zmarła w 1348 r., a więc niedługo przed domniemanym czasem ukrycia i utraty skarbu. Korona wykonana została w XIV wieku i jest jedyną istniejącą koroną tego rodzaju, a niezwykle wysoka jakość pracy złotnika nadaje jej wyjątkową wartość. Drugim pod względem wartości klejnotem jest kolista zapona, ozdobiona pośrodku kameą z chalcedonu, z przedstawieniem orła. Dookoła kamei oraz na zewnętrznym kręgu zapony umieszczone są szlachetne kamienie – granaty i szmaragdy. W kręgu zewnętrznym zachował się szafir oraz perły w wieńcach szmaragdów i granatów. Zapony tego typu służyły do spinania ceremonialnych płaszczy dworskich oraz szat koronacyjnych i liturgicznych. Na wystawie pokazane zostaną również dwie złote zawieszki z końca XII wieku używane jako ozdoba głowy kobiecej (zdobione filigranem oraz szafirami, cytrynami, granatami i perłami), druga, skromniejsza para zawieszek, złote pierścienie (jeden z niezachowanym pierścieniem, drugi z szafirem), sygnet z motywem półksiężyca i gwiazdy, taśma zdobnicza przeznaczona do okuwania cennych przedmiotów oraz część odnalezionych złotych monet. Po raz pierwszy zwiedzającym udostępnione zostaną fragmenty skarbu odnalezione w 2005 r. w wyniku działań Centralnego Biura Śledczego. Są to dwa brakujące elementy korony średzkiej – jeden z orłów i fleuron oraz pierścień z perłą i srebrny grosz praski.
Historia odnalezienia skarbu średzkiego
W maju 1988 r., na podmiejskim wysypisku w Środzie Śląskiej odnaleziono złote przedmioty, które trafiły tam wraz z ziemią i gruzem z prac rozbiórkowych na terenie Starego Miasta. Wiadomość o odkryciu przyciągnęła wkrótce poszukiwaczy amatorów i dotarła do służb archeologicznych. W wyniku przeprowadzonej akcji odzyskano złote i srebrne przedmioty, które po scaleniu stworzyły unikatowej wartości zespół średniowiecznych klejnotów i monet. Miejsce i prawdopodobny czas ukrycia drogocennych przedmiotów i monet – przed połową XIV wieku – oraz charakter klejnotów pozwalają przypuszczać, że stanowiły one bankowy depozyt zastawny, pochodzący ze skarbca Luksemburgów, z czasów panowania Karola IV. Wiadomo, że władca ten zaciągał pożyczki u żydowskich bankierów w Środzie Śląskiej. Skarb przekazany został do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu i po raz pierwszy pokazany tam w 1997 r., następnie znalazł się jako stały depozyt na ekspozycji w Środzie Śląskiej. Korona i inne zabytki były prezentowane na wystawach w Warszawie, Dreźnie, Valladolid i w Brukseli.
Kurator: Jacek Witecki Skarb średzki
Od 3 października do 30 grudnia 2017 r.
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
W październiku sandomierska Galeria Otwarta, w cyklu „Wystawy w otwartej szafie” zaprasza na dwie wystawy Małgosi Kalińskiej.
W sobotę 14 października o godzinie 17 zobaczymy jej biżuterię w dwóch odsłonach: wypowiedzi artystycznej i dobrego projektu użytkowego. A chwilę później po drugiej stronie rynku, w Sandomierskim Centrum Kultury, odbędzie się spotkanie przy obrazach artystki.
Artystka renesansu
Małgosia Kalińska jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, gdzie otrzymała dyplom z wyróżnieniem w Katedrze Projektowania Biżuterii. Wcześniej ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Szczecinie. Była stypendystką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Form Złotniczych. Od roku 2017 pracuje jako wykładowca w Akademii Sztuki w Szczecinie w Pracowni Projektowania Biżuterii. Mieszka i pracuje w Szczecinie. Głównym celem, który przyświeca artystce podczas procesu projektowania, jest funkcjonalność. Inspiracje czerpie z otaczającej ją rzeczywistości, napotykanych przedmiotów i sytuacji. Materiałem, który artystka najczęściej stosuje w swoich obiektach, jest srebro. Poza tym wykorzystuje także tkaninę, porcelanę, emalię, kauczuk oraz folię. Cechą charakterystyczną twórczości artystki jest różnorodność kolekcji, które są czymś więcej niż tylko ozdobą.
Malarstwo artystki
Poza biżuterią jej pasją jest także malarstwo. Brała udział w licznych wystawach i konkursach, m.in. w konkursie Amberif i międzynarodowych konkursach organizowanych przez Galerię Sztuki w Legnicy. Jest stypendystką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz członkiem Stowarzyszenia Twórców Form Złotniczych. W 2010 r. założyła Galerię PRATA w Szczecinie, gdzie również znajduje się jej pracownia. W galerii obok biżuterii założycielki znajdują się dzieła ponad 20 projektantów z całej Polski. Biżuteria Małgosi Kalińskiej jest obecna w Galerii Otwartej od roku 2010.
