W 1945 roku w Częstochowie została utworzona jako Wolna Akademia Sztuk Pięknych, dziesięć lat później, w 1955 roku, rozpoczęto w niej kształcenie w zakresie złotnictwa. Była to pierwsza i przez długie lata jedyna w Polsce szkoła o tym profilu.
Na przestrzeni lat szkoła zmieniała nazwę i strukturę. Dzisiaj znana jako Zespół Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie, to Ogólnokształcąca Szkoła Sztuk Pięknych i Liceum Plastyczne. Złotnictwo jest jednym z trzech prowadzonych w niej kierunków, gdzie można uzyskać wykształcenie zawodowe w zakresie tego rzemiosła. Na poszczególnych etapach nauki uczniowie zobligowani są do wykonania określonych zadań projektowych, które rozwijają ich umiejętności projektowe i rzemieślnicze oraz wprowadzają w arkana specjalistycznej wiedzy złotniczej. W rezultacie tych poszukiwań oraz stopniowego odkrywania i poznawania możliwości technologicznych, a także doskonalenia warsztatu, powstają unikatowe dzieła, które, choć wykonywane jako pojedyncze egzemplarze, powinny zakładać również możliwość powielenia wzoru.
Praca koncepcyjna
Na etapie koncepcyjnym pracy nad projektem uczniowie mają swobodę kreacji, która bazuje na ich wyobraźni, umiejętnościach rysunkowych i malarskich. Założeniami, które wytyczą drogę poszukiwań nad formą, są możliwości materiałowe i technologiczne, jakimi dysponuje szkoła. Są to przede wszystkim srebro i metale kolorowe oraz kamienie szlachetne i syntetyczne. Zastosowanie mają tu również materiały naturalne, takie jak drewno, skóra, muszle czy bursztyn. Uczniowie poznają i wykorzystują rozmaite techniki złotnicze, zarówno te tradycyjne, jak i nowoczesne.
Najnowocześniejsza pracownia w Polsce
Po przebudowie szkoła zyskała nowe urządzenia i aktualnie dysponuje nowocześnie wyposażoną pracownią złotniczą. Prowadzona jest ona przez mistrzów złotniczych, projektantów i artystów plastyków. To sprzyja kształceniu wykwalifikowanych zawodowo złotników, których umiejętności spełniają wymagania, jakie stawia rynek pracy w branży jubilerskiej. Obecnie pracownia zapewnia miejsca do jednoczesnej pracy dla 20 osób. Każda z nich może korzystać z oddzielnego, odpowiednio wyposażonego stołu jubilerskiego. Do dyspozycji uczniów są również nowoczesna odlewnia, walcarki, bębny polerskie, emalierka, zgrzewarka punktowa, palnik wodorotlenowy, grawerka komputerowa etc. Oprócz tego sekcja wzbogaciła się o pracownię projektowania 3D. Zwieńczeniem cyklu nauki jest złożenie komisji pracy dyplomowej oraz jej obrona wraz z egzaminem kierunkowym z zakresu technologii złotnictwa. Obronom prac dyplomowych towarzyszą często przedstawiciele wyższej uczelni, przyznając wyróżnienia za szczególne umiejętności i osiągnięcia w tym zakresie. Kariera absolw ent ów Od 2000 roku uczniowie szkoły byli beneficjentami programu Leonardo da Vinci, a obecnie, od 2015 roku, korzystają z programu Erasmus+. W ramach tych programów stypendialnych mieli okazję i możliwość uczestniczenia w stażach odbywających się w szkołach we Francji, Austrii, Włoszech, Niemczech i Portugalii. Absolwenci częstochowskiego Liceum Plastycznego często kontynuują naukę na wyższych uczelniach państwowych i prywatnych kształcących w zakresie wzornictwa i projektowania biżuterii, m.in. w Akademiach Sztuk Pięknych w Łodzi, w Gdańsku i w Krakowie, a także za granicą. Szkoła od lat ściśle współpracuje ze Stowarzyszeniem Twórców Form Złotniczych, zrzeszającym najlepszych projektantów w Polsce, a także z wydawnictwami i portalami branży złotniczej. Od niemal 20 lat najlepsze prace złotnicze i osiągnięcia swoich uczniów częstochowskie liceum plastyczne prezentuje podczas Międzynarodowych Targów Bursztynu, Biżuterii i Kamieni Jubilerskich Amberif w Gdańsku, Złoto Srebro Czas w Warszawie oraz Jubinale w Krakowie. Sekcja złotnicza bierze udział w wystawach organizowanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także w konkursach organizowanych przez Pomorską Izbę Rzemieślniczą i Związek Rzemiosła Polskiego. Liczne nagrody zdobywane w tych konkursach są potwierdzeniem wysokich kwalifikacji i umiejętności. Także podczas zagranicznych wystaw, m.in. w Paryżu, Lipsku, Waszyngtonie i Nowym Jorku, prace uczniów cieszą się uznaniem i otrzymują wysokie oceny specjalistów. Częstochowska szkoła plastyczna jest jedyną w Polsce państwową szkołą kształcącą profesjonalnie przyszłych złotników, jubilerów i projektantów biżuterii na poziomie licealnym.
