Doświadczenia krajów wysoko rozwiniętych pokazują, że mała przedsiębiorczość odgrywa olbrzymią rolę w gospodarce wpływając na wzrost gospodarczy, nasycenie rynku towarami odpowiedniej jakości oraz wzrost zatrudnienia.
Małe i średnie przedsiębiorstwa są swoistym stymulatorem rozwoju gospodarki, a ich liczba oraz potencjał mogą być jedną z miar oceny wzrostu gospodarczego.
Rynek lokalny
Firmy funkcjonujące na rynkach lokalnych lub niszowych mają na ogół trafne rozeznanie sytuacji rynkowej. Dzięki temu mogą szybko reagować na zmieniające się potrzeby i preferencje potencjalnych klientów. Jednak znakomity pomysł biznesowy to nie wszystko. Droga, którą musi pokonać przedsiębiorca – od pomysłu do rozpoczęcia działalności firmy – bywa często długa i najeżona trudnościami. Jedną z podstawowych barier na tej drodze są ograniczenia kapitałowe. Osoby dopiero rozpoczynające działalność gospodarczą lub małe firmy mają niestety największe problemy z dostępem do zewnętrznego źródła finansowania. Dlatego też dominującą obecnie w Polsce formą finansowania są zdecydowanie środki własne. Ten „konserwatyzm” w podejściu do działalności gospodarczej okazał się atutem małych i średnich przedsiębiorstw w pierwszej fazie kryzysu gospodarczego. Pozbawione zewnętrznych źródeł finansowania i tym samym wynikającego z tego ryzyka małe firmy wyszły z opresji obronną ręką. Strategia taka, jakkolwiek słuszna w okresie recesji, stwarza jednak ograniczenia potencjału rozwojowego. Nic zatem dziwnego, że przedsiębiorcy planujący rozwój swojej firmy szczegółowo analizują możliwości zewnętrznego finansowania działalności oferowane przez banki i instytucje finansowe.
Sposoby finansowania
Wśród różnych sposobów finansowania działalności małych i średnich firm wydaje się, że największe znaczenia odgrywa leasing. Jest to forma finansowania szczególnie atrakcyjna dla przedsiębiorstw rozpoczynających działalność, gdyż nie wiąże się z koniecznością posiadania odpowiednio długiego stażu działalności oraz zabezpieczeń niezbędnych w przypadku ubiegania się o kredyt bankowy. W sytuacji gdy przedsiębiorstwo istnieje na rynku krótko, nie może wykazać się odpowiednim poziomem obrotów lub wymaganymi przez bank zabezpieczeniami, uzyskanie kredytu bankowego może być utrudnione. Wówczas wzięcie określonego dobra w leasing jest jedynym sposobem na szybkie uzyskanie niezbędnych środków (samochodu, maszyn, urządzeń, technologii itp.). Warto podkreślić, że z leasingiem wiąże się jeszcze cały szereg korzyści, takich jak: preferencje podatkowe dla przedsiębiorcy dzięki możliwości wliczenia całości opłat leasingowych w koszty uzyskania przychodu czy elastyczne dostosowanie wysokości opłat leasingowych do standingu finansowego przedsiębiorcy i jego przyszłych przychodów.
Oferta kredytowa
Jeśli potrzeby finansowe firmy są większe, może ona skorzystać z szerokiej oferty kredytowej przygotowanej przez banki. Kredyty bankowe służą zarówno finansowaniu działalności bieżącej (kredyty obrotowe) jak i potrzeb rozwojowych (kredyty inwestycyjne). Przy finansowaniu działalności bieżącej firmy korzystają najczęściej z tradycyjnego kredytu obrotowego, ale również z takich form finansowania jak: kredyt w rachunku bieżącym, limit debetowy czy karty kredytowe dla klienta biznesowego. Kredyty inwestycyjne udzielane są natomiast na zrealizowanie konkretnego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Może to być zakup nowej linii produkcyjnej, pojedynczej maszyny czy urządzenia lub finansowanie budowy zakładu produkcyjnego. Przedmiotem finansowania ze środków kredytu inwestycyjnego może być również zakup wartości niematerialnych i prawnych, tj. praw autorskich, licencji itp. Z udzieleniem kredytu wiążą się zawsze określone koszty. Poza zasadniczą ich częścią, tj. odsetkami od kredytu są to prowizje i opłaty np. za rozpatrzenie wniosku kredytowego, uruchomienie kredytu, wycenę nieruchomości przez rzeczoznawcę, ubezpieczenie kredytu itp.
Pakiety dla firm
Konkurencja na rynku usług bankowych powoduje, że coraz częściej banki proponują swoim klientom pakiety usług dla firm. Są to specjalne zestawy produktów i usług bankowych, oferowanych łącznie za jedną miesięczną opłatę i w ramach jednej umowy. Najczęściej usługi te oferowane są przy wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań bankowości internetowej. Przykładowo w skład takiego pakietu usług mogą wchodzić: rachunek bieżący, karta debetowa, bankowość internetowa, bankowość telefoniczna, bezpłatne przelewy wychodzące do ZUS/US, bezpłatne przelewy internetowe w ramach banku prowadzącego rachunek. Tak więc firma – poza ułatwionym dostępem do źródeł finansowania – dostaje zestaw narzędzi ułatwiających bieżące zarządzanie i prowadzenie działalności.
Fundusz pożyczkowy
Mimo że oferta kredytów bankowych jest coraz bogatsza i bardziej atrakcyjna nie oznacza to, że są one dostępne dla każdego przedsiębiorstwa. Jeśli nawet kredyt zostanie przyznany, to często – zwłaszcza w sytuacji gdy firma rozpoczyna dopiero działalność – jest on z reguły oprocentowany wyżej niż dla przedsiębiorstw legitymujących się dłuższym stażem rynkowym a tym samym dłuższą współpracą z bankiem. W takiej sytuacji rozwiązaniem dla przedsiębiorcy może być możliwość uzyskania, choćby niedużego, finansowania ze źródeł pozabankowych. Warto zatem zainteresować się ofertą funduszy pożyczkowych. Instytucje te stanowią alternatywne w stosunku do kredytu bankowego źródło krótkoterminowego finansowania działalności małych i średnich firm. Najczęściej są to pożyczki z Funduszu Mikro oraz pożyczki z różnego typu instytucji wspierających rozwój przedsiębiorczości w danym regionie. Z pożyczek z Funduszu Mikro mogą korzystać właściciele najmniejszych działających w Polsce przedsiębiorstw: małych sklepów, warsztatów usługowych i produkcyjnych zatrudniających mniej niż 10 osób. Taką pożyczkę można przeznaczyć wyłącznie na cele związane z działalnością gospodarczą, tj. zakup towaru do sprzedaży lub surowców do przerobu, maszyny, urządzenia, wyposażenia, lokalu lub inny cel związany z działalnością firmy.
Franczyza
Interesującym sposobem na rozpoczęcie działalności gospodarczej dla niektórych przedsiębiorców może okazać się franczyza. Wprawdzie nie jest ona formą finansowania w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale może w znacznym stopniu ułatwić rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, a także ograniczyć koszty związane z inwestycjami, bieżącym finansowaniem działalności i marketingiem. Franczyza jest bowiem długoterminową umową udzielenia pozwolenia na używanie firmy, tzn. nazwy, znaków towarowych, nazw handlowych, technologii i systemów dystrybucji związanych z prowadzeniem działalności oraz udzielenia wszelkiej niezbędnej pomocy w tym zakresie. Dawcami są najczęściej duże znane na rynku firmy. Biorcami są natomiast prywatne firmy lub osoby dopiero rozpoczynające działalność gospodarczą. Franczyza pozwala na uzyskanie określonych korzyści, m.in. ułatwienie dotyczące finansowania inwestycji, specjalistyczne szkolenie, standaryzację kosztów. Może zatem stanowić swoiste „przedszkole” działalności gospodarczej dające w dalszej perspektywie podstawy do prowadzenia działalności już na własny rachunek. Dla przedsiębiorcy stawiającego dopiero pierwsze samodzielne kroki na rynku wybór najkorzystniejszej dla niego formy finansowania może nastręczać trudności. Wyspecjalizowane firmy doradztwa finansowego służą pomocą przy wyborze najlepszej oferty spośród tych dostępnych na rynku. Firmy te pomagają w sporządzaniu dokumentacji finansowej czy biznesplanów. Należy jednak pamiętać, że decydując się na wybór finansowania działalności firmy każdy przedsiębiorca musi dokonać indywidualnej oceny korzyści i kosztów wynikających z zastosowania wybranego przez siebie sposobu finansowania.
