Czeskie diamenty
dr Włodzimierz Łapot Laboratorium Gemmologiczne Uniwersytet Śląski
Mało kto zdaje sobie sprawę, że bardzo blisko polskich granic można natknąć się na diamenty. Dowodzą tego sporadyczne znaleziska dokonywane przy okazji pozyskiwania czeskiego granatu (chromowego piropu) w Czeskim Średniogórzu i u podnóży Karkonoszy (por. "Polski Jubiler" 4/2009). Jednak wiarygodną dokumentacją - jak do tej pory - mogą się poszczycić tylko cztery takie znaleziska. Pierwszy z czeskich diamentów, tzw. diament dlażkovicki, został znaleziony już w 1869 roku. Obecnie znajduje się on w Czeskim Muzeum Narodowym w Pradze i jest skatalogowany pod numerem inwentarzowym P1N 6712. W momencie znalezienia stanowił składnik koncentratu minerałów ciężkich, otrzymanego w procesie pozyskania czeskiego granatu z tzw. pańskich jam, czyli drobnych wyrobisk eksploatacyjnych ulokowanych na złożach okruchowych znajdujących się na terenie Czeskiego Średniogórza, a rozsianych między miejscowościami Chrást'any i Podsedice (fig. 2).
Frakcja końcowa
Już w XIX wieku interesowano się nie tylko czeskim granatem (chromowym piropem), ale także innymi składnikami tzw. frakcji ciężkiej eksploatowanych tam osadów aluwialnych mających postać piaszczystych żwirów. Koncentrat minerałów ciężkich pozyskiwany z owych żwirów nazywano wówczas "frakcją końcową" (czeskie: "zadní kamének"). Wśród jej składników największe zainteresowanie budził oczywiście czeski granat (chromowy pirop), najbardziej atrakcyjny jubilersko i najobficiej występujący składnik tych skał. Ale sporadycznie spotykany był również chromowy diopsyd, cyrkon, oliwin. W końcu 1869 roku szlifierz Preissler ze Skalky koło Dlaz˙kovic w Czeskim Średniogórzu otrzymał do obróbki kolejną partię frakcji końcowej ze złoża pańskie jamy. Podczas szlifowania kolejnych składników tej frakcji natknął się na żółtawy kryształ niedający się obrabiać szmerglem (tj. skałą metamorficzną, składającą się głównie z drobnoziarnistego korundu, hematytu lub magnetytu i kwarcu; w XIX wieku powszechnie stosowano szmergiel jako wyborny materiał ścierny).
Identyfikacja diamentu
Masšek, miejscowy urzędnik, zwiózł ów kryształ z początkiem 1870 roku do Pragi do prof. J. Krejcíego celem bliższego zbadania. Ten z kolei powiadomił o znalezisku prof. V. Šafaríka (1870; Der erste bohmische Diamant - Sitzungsber. böhm. Ges. Wiss., 19-24, Prag), który znalezisko poddał drobiazgowemu badaniu. Jedna z możliwych do zastosowani [...]
Udostępniono 30% tekstu, dostęp do pełnej treści artykułu tylko dla prenumeratorów.
|
Wszyscy prenumeratorzy dwumiesięcznika w ramach prenumeraty otrzymują login i hasło umożliwiające korzystanie z pełnych zasobów portalu (w tym archiwum).
Prenumerata POLSKIEGO JUBILERA to:
Prenumeratę możesz zamówić:
Jeśli jesteś prenumeratorem a nie znasz swoich danych dostępu do artykułów Polskiego Jubilera skontaktuj się z nami, bok@pws-promedia.pl
|
Włodzimierz Łapot
