Bezbarwne syntetyczne brylanty HPHT
dr Włodzimierz Łapot Autor prowadzi Laboratorium Gemmologiczne na Uniwersytecie Śląskim
Zdążyliśmy się już przyzwyczaić do możliwości natknięcia się na bezbarwne syntetyczne diamenty jubilerskie wyprodukowane metodą CVD. Tymczasem na rynku pojawiają się coraz częściej wysokiej jakości bezbarwne syntetyczne diamenty jubilerskie produkowane rutynowo metodą HPHT
Przez ostatnie lata wśród polskich jubilerów upowszechniło się błędne mniemanie, że metodą HPHT można konkurencyjnie wytwarzać jedynie syntetyczne diamenty jubilerskie barwy żółtej, rzadziej niebieskiej. Trzeba przyznać, że przekonanie to do niedawna miało zupełnie racjonalne podstawy, gdyż firmy producenckie takie właśnie syntetyczne diamenty jubilerskie przede wszystkim oferowały. Jednak nie oznacza to bynajmniej braku możliwości wytwarzania bezbarwnych syntetycznych diamentów jubilerskich metodą HPHT, jeszcze kilkanaście lat temu powodowanego przesłankami technicznymi i technologicznymi. Po prostu ówczesna wiedza o syntezie wysokiej jakości monokryształów diamentu była zbyt skromna, a możliwości sprzętowe wytwórni nie dość rozwinięte; stosowane w tamtym czasie prasy HPHT nie dawały takich możliwości.
Konkurencyjność cenowa względem diamentów naturalnych
Ograniczenia te zostały całkowicie zniesione w wyniku postępu dokonanego w ostatnich latach i mają teraz przede wszystkim charakter ekonomiczny: koszt syntezy bezbarwnych diamentów jubilerskich pozostaje nadal wyraźnie wyższy od kosztu syntezy analogicznych diamentów o barwie żółtej czy pomarańczowej, aczkolwiek jest już konkurencyjny względem diamentów naturalnych. Związane jest to z koniecznością sterowania podczas syntezy poziomem zawartości atomów niektórych pierwiastków w środowisku wzrostu kryształu diamentu. W pierwszej kolejności chodzi o obecność atomów azotu.
Fig. 3. Wisiorek projektu Jane Taylor z syntetycznym brylantem HPHT oferowany przez D.NEA Diamonds
W pierwiastkowym układzie okresowym azot sąsiaduje z węglem i z uwagi na podobną wielkość łatwo może podstawiać atomy węgla w sieci krystalicznej diamentu. Podczas syntezy diamentu w prasie HPHT z dostępem powietrza łatwo może wbudowywać się w sieć krystaliczną rosnącego diamentu, defektując ją, gdyż jest głównym składnikiem powietrza. Widomym znakiem zdefektowania sieci krystalicznej diamentu jest pojawienie się barwy. Znaczący wpływ na barwę diamentu mogą mieć również defekty sieci krystalicznej spowodowane podstawieniami atomami boru.
Fig. 1. Bezbarwne syntetyczne brylanty HPHT oferowane przez D.NEA Diamonds
Jest to drugi pierwiastek bezpośrednio sąsiadujący z węglem w pierwiastkowym układzie okresowym. Obecność nawet śladowych ilości atomów azotu i/lub boru w sieci krystalicznej diamentu powoduje, że zsyntetyzowany kryształ może być odpowiednio mniej lub bardziej żółtawy (wtr [...]
Udostępniono 30% tekstu, dostęp do pełnej treści artykułu tylko dla prenumeratorów.
|
Wszyscy prenumeratorzy dwumiesięcznika w ramach prenumeraty otrzymują login i hasło umożliwiające korzystanie z pełnych zasobów portalu (w tym archiwum).
Prenumerata POLSKIEGO JUBILERA to:
Prenumeratę możesz zamówić:
Jeśli jesteś prenumeratorem a nie znasz swoich danych dostępu do artykułów Polskiego Jubilera skontaktuj się z nami, bok@pws-promedia.pl
|
Włodzimierz Łapot
