Magnetyzm kamieni jubilerskich
Magnetyzm to jedna ze starszych dziedzin fizyki, którą interesowano się już pięć tysięcy lat temu. Powodem było szczególne zachowanie magnetytu, minerału przyciągającego tajemniczą siłą opiłki żelaza (fig. 1).
Jego nazwa wiąże się z Magnesią – miastem w starożytnej Grecji. Do XIX wieku wykorzystanie magnetyzmu ograniczało się do kompasu magnetycznego. Odkrycia Oersteda, Faradaya, Ampera, Maxwella i innych pokazały, że magnetyzm to coś więcej niż tylko minerały magnetyczne i pole magnetyczne Ziemi. W konsekwencji nastąpił szybki rozwój wielu dziedzin nauki i techniki, bez których trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie współczesnej cywilizacji (telefonia, radio, telewizja).
Przyciąga nie kamieni
Choć o magnetyzmie kamieni jubilerskich wspomina już Pliniusz Starszy w sławnej Naturalis historia, to jego systematyczne badania zaczęto całkiem niedawno. Gdy mówi się o magnetyzmie kamienia jubilerskiego, to zwykle myśli się o przyciąganiu go przez magnes. Siła ta jest mierzalna (fig. 2). Na jej podstawie da się grupować, a nawet identyfikować niektóre kamienie jubilerskie. Wiadomo, że wszystkie substancje reagują z polem magnetycznym. Niektóre są przyciągane, inne odpychane.
Fig. 1.
Kryształ magnetytu
Kryształ magnetytu
Jednak większość reakcji jest tak słaba, że niezauważalna. W takich wypadkach zwykło się nazywać ciała niemagnetycznymi. Właściwości magnetyczne posiada sporo minerałów, szczególnie tych zawierających żelazo (Fe), mangan (Mn) czy nikiel (Ni). Niektóre mogą być nawet naturalnymi magnesami, jak magnetyt, choć bardzo słabymi w porównaniu z magnesami syntetycznymi. Pozostałe są tylko lepiej lub gorzej przyciągane przez magnes. W związku z tym minerały dzieli się z uwagi na magnetyzm na: ferromagnetyczne (magnetyt, pirotyn, żelazo rodzime), czyli silnie przyciągane przez magnes; paramagnetyczne (syderyt, ilmenit, metale rodzime), czyli słabo przyciągane przez magnes. Siła przyciągania paramagnetycznego może być nawet milion razy słabsza od ferromagnetycznego. Pole paramagnetyków jest tymczasowe i indukowane przez oddziaływanie zewnętrznego pola magnetycznego. Musi być silne, by skutek był zauważalny. W przyrodzie istnieje wiele ciał paramagnetycznych. W pewnych okolicznościach mogą zachować się też ferromagnetycznie. Na przykład żelazo w p
[...]
Udostępniono 30% tekstu, dostęp do pełnej treści artykułu tylko dla prenumeratorów.
|
Wszyscy prenumeratorzy dwumiesięcznika w ramach prenumeraty otrzymują login i hasło umożliwiające korzystanie z pełnych zasobów portalu (w tym archiwum).
Prenumerata POLSKIEGO JUBILERA to:
Prenumeratę możesz zamówić:
Jeśli jesteś prenumeratorem a nie znasz swoich danych dostępu do artykułów Polskiego Jubilera skontaktuj się z nami, bok@pws-promedia.pl
|
Włodzimierz Łapot
