Cyrkonia znana i nieznana
dr Włodzimierz Łapotlaboratorium Gemmologiczne uniwersytet śląski
Cyrkonia to bardzo pospolity syntetyczny materiał krystaliczny znany powszechnie jako doskonałe naśladownictwo diamentu (fig.1). Pierwszy raz wyprodukowano ją w połowie lat 60. minionego wieku w ówczesnym ZSRR.
Cyrkonię na początku znano pod nazwą „fianit”, będącą skrótem nazwy Instytutu Fizycznego Rosyjskiej Akademii Nauk, w którym opracowano technologię jej otrzymywania i dokonano pierwszej udanej syntezy. Miała być wykorzystywana przez przemysł, ale wbrew intencjom twórców stała się popularna głównie jako niezwykle atrakcyjny materiał jubilerski.
Cena cyrkonii
Pierwsze partie bezbarwnej cyrkonii oferowane były w cenie około 4 tys. dolarów za kilogram. W tym czasie zaczęto też wytwarzać już pierwsze barwne cyrkonie, jednak nie budziły one takiego zainteresowania jak dziś. Niedługo potem technologię produkcji cyrkonii opanowano w kolejnych krajach, na przykład we Francji czy Szwajcarii. W latach siedemdziesiątych spore zainteresowanie cyrkonią pojawiło się również w USA. Firma „Ceres Co” wyprodukowała wówczas kryształy podobne do rosyjskiego fianitu, opatentowała technologię ich tworzenia i nazwała swój produkt cyrkonią, czyli kubicznym tlenkiem cyrkonu (w skrócie CZ). Z czasem nazwa ta zdominowała wszystkie inne funkcjonujące na rynku.
Skład chemiczny materiału
Cyrkonia to syntetyczny krystaliczny tlenek cyrkonu (ZrO2) o bardzo wysokiej symetrii sieci krystalicznej (układ regularny), niestabilnej w warunkach temperatury i ciśnienia panujących na powierzchni ziemi. W takich warunkach trwały jest baddeleyit – niżej symetryczna modyfikacja tlenku cyrkonu (układ jednoskośny). W temperaturze 1100 oC zastępuje go nieco wyżej symetryczna postać tlenku cyrkonu (układ trygonalny). Dopiero w temperaturze ok. 2000 oC trwałą staje się regularna postać tlenku cyrkonu, oczywiście nietrwała w niższych temperaturach. Regularny tlenek cyrkonu może być trwały w warunkach powierzchniowych jeśli jego sieć krystaliczna ustabilizowana zostanie sporym dodatkiem tlenku itru (Y2O3), tlenku wapnia (CaO), dwutlenku hafnu (HfO2) czy tlenku [...]
Udostępniono 30% tekstu, dostęp do pełnej treści artykułu tylko dla prenumeratorów.
Wszyscy prenumeratorzy dwumiesięcznika w ramach prenumeraty otrzymują login i hasło umożliwiające korzystanie z pełnych zasobów portalu (w tym archiwum).
Prenumerata POLSKIEGO JUBILERA to:
Prenumeratę możesz zamówić:
Jeśli jesteś prenumeratorem a nie znasz swoich danych dostępu do artykułów Polskiego Jubilera skontaktuj się z nami, bok@pws-promedia.pl
|
Włodzimierz Łapot